نقش باورهای سلامتی و ادراک بیماری در پیش‌بینی رفتارهای ارتقادهندۀ سلامتی بیماران مبتلا به سرطان

زمینه و هدف: رفتارهای ارتقادهندۀ سلامتی یکی از عوامل مهم در پیامدهای روانی و جسمانی بیماران سرطانی است. مطالعۀ حاضر با هدف تعیین نقش باورهای سلامتی و ادراک بیماری در پیش‌بینی رفتارهای ارتقادهندۀ سلامتی مبتلایان به سرطان انجام گرفت. مواد و روش‌ها: در این مطالعۀ مقطعی، ۱۲۵ بیمار سرطانی بستری در بخش خون و انکولوژی بیمارستان امام‌خمینی شهر اردبیل، در پاییز سال ۱۳۹۴ به روش نمونه‌گیری در دسترس شرکت کردند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ ادراک بیماری، مقیاس باور سلامتی و نیمرخ سبک زندگی ارتقادهندۀ سلامتی استفاده شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه از طریق نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۱۹ تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد رفتارهای ارتقادهندۀ سلامتی بیماران سرطانی با تهدید سلامت عمومی (۰/۱۹r= ؛ ۰/۰۵< P)، آسیب‌پذیری ادراک‌شده(۰/۳۳r= ؛ ۰/۰۰۱< P)، شدت ادراک‌شده (۰/۲۹r= ؛ ۰/۰۰۱< P) و فواید خودیاری (۰/۱۹r= ؛ ۰/۰۴< P) ارتباط مثبت دارد. از بین مؤلفه‌های ادراک بیماری نیز این رفتارها با خط زمانی حاد (۰/۵۲r= ؛ ۰/۰۰۱< P)، خط زمانی دوره‌ای (۰/۳۱r= ؛ ۰/۰۰۱< P)، پیامدهای بیماری (۰/۳۱r= ؛ ۰/۰۰۱< P) و تظاهرات هیجانی (۰/۲۵r= ؛ ۰/۰۰۱< P) رابطۀ منفی ولی با کنترل شخصی (۰/۳۵r= ؛ ۰/۰۰۱< P) رابطۀ مثبت دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد ۲۳ درصد از کل واریانس رفتارهای سلامتی را باورهای سلامتی و ۳۹ درصد آن را ادراک بیماری تبیین می‌کند. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که باورهای مربوط به وضعیت و پیامدهای بیماری و چگونگی ادراک بیماری در بیماران مبتلا به سرطان، در تمایل آنها به انجام رفتارهای ارتقادهندۀ سلامتی نقش دارد.